Καλαμάτα

Προέλευση Τοπωνυμίου

Η Καλαμάτα στα αρχαία χρόνια ονομαζόταν Φαραί, από τον ιδρυτή της Φάρι, o οποίος κατά τη μυθολογία ήταν γιος του θεού Ερμή. Η επίσημη ονομασία της πόλης έως το 1961 ήταν Καλάμαι.

Για την προέλευση της ονομασίας Καλαμάτα έχουν εκφρασθεί τρεις απόψεις:

• Προέρχεται από το ουσιαστικό κάλαμος (καλάμι), και ίσως το λαϊκότερο τύπο «τα καλάματα». Το συγκεκριμένο φυτό αφθονούσε παλαιότερα στην Καλαμάτα. Η ίδια τυμολογία δίνεται και για το όνομα Καλάμαι (Ι. Πρωτόδικος, Γ. Χατζιδάκις 1901, Dieterich 1905, Αδ. Αδαμαντίου 1908, Δ. Σ. Κουγέας 1933, Δικ. Βαγιακάκος).
• Ο Νικόλαος Πολίτης υποστηρίζει ότι προέρχεται από κάποιο ναό ή μοναστήρι της πόλης, αφιερωμένο στην Παναγία την Καλομάτα.
• Κατά μία πρόσφατη άποψη (Π. Πανταζόπουλος, 2001), το όνομα Καλαμάτα συσχετίζεται με κάποιο πανδοχείο της πόλης του 10ου αιώνα, ιδιοκτησίας εβραϊκής, όπου φέρεται να υπήρχε γραμμένη η φαινομενικά ελληνική λέξη «Καλαμάτα», η οποία όμως, διαβαζόμενη «ανάποδα», ήταν σύνθεση δυο εβραϊκών λέξεων: ατά και μαλάκ (= αμαρτωλός άγγελος / απεσταλμένος). Το όνομα αυτό υποστηρίζεται ότι ήταν η κρυπτογραφημένη έκφραση αγανάκτησης των Εβραίων της περιοχής προς τον Όσιο Νίκωνα τον Μετανοείτε, ο οποίος υπήρξε δεινός διώκτης τους, περί τα τέλη του 10ου αιώνα.

Πατριδωνυμικά Επώνυμα

Διασημότητες

• Ηλίας Αρδούνης (?-1686), έλληνας κουρέας από την Καλαμάτα, από τους νεομάρτυρες της Ορθόδοξης Εκκλησίας.
• Μίλτος Πασχαλίδης (γ. 1969), τραγουδοποιός από την Καλαμάτα.
• Μαρία Πολυδούρη (1902-1930), ποιήτρια από την Καλαμάτα, γνωστή και από το δεσμό της με τον ομότεχνό της Κώστα Καρυωτάκη.
• Yanni (γ. 1954), καλλιτεχνικό ψευδώνυμο του Γιάννη Χρυσομάλη, έλληνας συνθέτης από την Καλαμάτα με σπουδαία καριέρα στις ΗΠΑ στο χώρο της new age μουσικής.